DEIR AL-BALAH, Rripui i Gazës (AP) — Kampet e TENDAVE shtrihen për më shumë se 16 kilometra (10 milje) në rripin e Gazës, duke mbushur plazhin dhe përhapur në parcela bosh, fusha dhe rrugë qyteti. Familjet hapin hendekë për t’u përdorur si tualeta. Baballarët kërkojnë ushqim dhe ujë, ndërsa fëmijët kërkojnë nëpër mbeturina dhe ndërtime të shkatërruara për copa druri ose kartoni që t’i sjellin nënave për të i djegur për gatim.
Gjatë tre javëve të fundit, ofensiva e Izraelit në Rafah ka bere qe afërsisht një milion palestinezë te ikin nga qyteti i jugut të Gazës dhe janë shpërndarë në një zonë të gjerë. Shumica prej tyre kanë qenë tashmë të zhvendosur disa herë gjatë luftës afër 8-mujore të Izraelit në Gazë, e cila synon shkatërrimin e Hamasit por ka shkaktuar katastrofë në territor dhe ka shkaktuar një uri të afërt, sipas Kombeve të Bashkuara.
Situata është përkeqësuar nga një rënie dramatike në sasinë e ushqimit, karburantit dhe furnizimeve të tjera që po arrijnë Kombet e Bashkuara dhe grupe të tjera ndihmëse për t’i shpërndarë te popullsia. Palestinasit kryesisht kanë qenë te vetmuar për të rizhvendosur familjet e tyre dhe gjetur bazat për mbijetesë.
“Situata është tragjike. Ke 20 persona në çadër, pa ujë të pastër, pa energji elektrike. Ne nuk kemi asgjë,” tha Mohammad Abu Radwan, një mësues shkollor në një çadër bashkë me gruan e tij, gjashtë fëmijët, dhe familjen e tij të zgjeruar.
“Nuk mund të përshkruaj se çfarë ndjen kur jetojmë në zhvendosje të vazhdueshme, duke humbur të dashurit tanë,” tha ai. “Të gjitha këto na shkatërrojnë mendërisht.”
Abu Radwan iku nga Rafahu menjëherë pas fillimit të sulmit izraelit më 6 maj, kur bombardimi afrohej në shtëpinë ku po strehoheshin. Ai dhe tre familje të tjera paguan 1,000 dollarë për qerre me gomar për t’i çuar në periferinë e Khan Younisit, rreth 6 kilometra larg, ku iu dasht një ditë për te qendruar jashtë para se të mund të mblidhnin materialet për një çadër improvizuar. Pranë çadres, ata hapën një hendek tualeti, duke varur batanije dhe rroba të vjetra për privatësi.
Organizata humanitare Mercy Corps tha se zakonisht familjet duhet të blejnë dru dhe najllon për çadrat e tyre, që mund të arrijnë deri në 500 dollarë, pa llogaritur litarët, gozhdat dhe koston e transportit të materialeve.
Autoritetet izraelite që kontrollojnë të gjitha pikat e hyrjes në Gazë kanë lejuar një numër më të madh kamionësh tregtarësh privatë të hyjnë në territor, thonë Kombe të Bashkuara dhe punonjësit e ndihmës. Palestinezët thonë se tani gjenden më shumë fruta dhe perime në tregje, dhe çmimet e disa prej tyre kanë rënë.
Megjithatë, shumica e palestinezëve të pastrehe nuk mund t’i blejnë ato. Shumë në Gazë nuk kanë marrë pagesa për muaj dhe kursimet e tyre po ulen. Edhe ata që kanë para në bankë shpesh nuk mund t’i tërheqin ato për shkak të mungesës së madhe të parave fizike në territor. Shumë përdorin shkëmbime në tregun e zi që kërkojnë deri në 20% për të dhënë para për transferta nga llogaritë bankare.
Ndërkohë, konvojet humanitare me furnizime te Kombeve të Bashkuara dhe grupeve të tjera të ndihmës qe shpërndajne falas kanë rënë në nivelet më të ulëta në luftë, thonë Kombe e Bashkuara.
Më parë, Kombet e Bashkuara po merrnin disa qindra kamionë në ditë. Kjo normë ka rënë në një mesatare prej 53 kamionë në ditë që nga 6 maji, sipas të dhënave më të fundit te se premtes nga zyra humanitare e Kombeve të Bashkuara, OCHA. Sipas USAID-it, nevojiten rreth 600 kamionë në ditë për të parandaluar urinë.
Në tre javët e fundit, shumica e ndihmave të ardhura kanë hyrë përmes dy kufinjve nga Izraeli në verilindje të Gazës dhe përmes një moloje të ndërtuar nga Shtetet e Bashkuara që merr furnizime nga deti. Kufinjtë kryesorë në jug, Rafah nga Egjipti dhe Kerem Shalom nga Izraeli, nuk janë në funksion ose janë në mënyrë të konsiderueshme të padisponueshëm për Kombe të Bashkuara për shkak të luftimeve pranë. Izraeli thotë se ka lënë qindra kamionë të kalojnë nëpërmjet Kerem Shalom, por Kombe të Bashkuara ka mundur të marrë rreth 170 prej tyre në anen e Gazës në tre javët e fundit, sepse nuk mund të arrijë kufirin.
Hyrja e karburantit ka rënë në rreth një të tretën e asaj që ishte para ofensivës së Rafahut, sipas OCHA-së. Sasia e reduktuar duhet të shpërndahet për të mbajtur në punë spitale, furra buke, pompa uji dhe kamionë ndihmash.
Zëdhënësi i grupit humanitar amerikan Anera, Steve Fake, tha: “Po hasim vështirësi në shpërndarjen e asaj që jemi në gjendje të sjellim te njerëzit që e kanë nevojë, sepse ka kaq pak karburant për kamionët.”
Shumica e atyre që kanë ikur nga Rafahu kanë shkuar në një zonë humanitare të shpallur nga Izraeli që është qendruar në Muwasi, një pjese përmbi të gjitha boshlleqeve bregdetare. Zona është zgjeruar në veri dhe në lindje për të arritur në kufijtë e Khan Younis dhe qytetit qendror të Deir al-Balah, të cilat janë mbushur gjithashtu me njerëz.
“Siç mund të shohim, nuk ka asgjë ‘humanitare’ në këto zona,” tha Suze van Meegen, kreu i operacioneve në Gazë për Këshillin Norvegjez të Refugjatëve, i cili ka personel që vepron në Muwasi.
Shumica e zonës humanitare nuk ka kuzhina bamirësie ose treg ushqimesh, nuk ka spitale në funksion, vetëm disa spitale fushore dhe edhe tenda mjekësore më të vogla që nuk mund të merren me emergjenca, vetëm japin ilaçe për dhimbje dhe antibiotikë nëse i kanë, sipas dëshmisë së Mercy Corps. “Është thjesht një çështje kohore para se njerëzit të fillojnë të vuajnë shumë nga mungesa e ushqimit,” tha grupi.
Zona e Muwasi-së përbëhet kryesisht nga dëndësit bregdetarë pa burime ujore ose sisteme kanalizimi. Me mbeturinat e njeriut të depozituara pranë tendave dhe mbeturinat që ngjiten, shumë njerëz vuajnë nga sëmundje gastrointestinale si hepatiti dhe diarreja, si dhe alergjitë e lëkurës dhe e pështyma, tha Mercy Corps.
Një punonjës ndihmash që ikën nga Rafahu tha se ishte i lumtur dhe mund të lejonte të marrë me qira një shtëpi në Deir al-Balah. “Nuk mund të ecësh” në qytet nga të gjitha çadrat që janë ngritur, tha ai, duke folur në kusht të anonimatit pasi agjencia e tij nuk e kishte autorizuar të fliste.
Shumë njerëz që ai shikon në rrugë janë të verdhë me ikter ose hepatit, dhe “lagështia është e neveritshme” nga ujerat e zeza dhe grumbujt e mbeturinave.
Izraeli thotë se ofensiva e saj në Rafah është e rëndësishme për qëllimin e saj luftarak për të shkatërruar Hamasin në Gazë pas sulmit të grupit më 7 tetor, në të cilin militantët vranë 1,200 persona dhe kapën rreth 250 të tjerë nga jugu i Izraelit. Kampanja e Izraelit në Gazë e nisur nga ky sulm ka shkaktuar vdekjen e rreth 36,000 njerëzve, sipas Ministrisë së Shëndetësisë së Gazës.
Grupet e ndihmës kanë paralajmëruar për muaj që një sulm në Rafah do të përkeqësojë katastrofën humanitare në Gazë. Deri më tani, operacionet e Izraelit kanë qenë më pakë se invazioni i planifikuar i plotë, megjithatë luftimet janë zgjeruar gjatë tre javëve të fundit nga pjesët lindore të Rafahut në distriktet qendrore të qytetit. Një goditje të dielën ra mbi një kamp çadre në një pjesë perëndimore të Rafahut, duke shkaktuar një zjarr të madh dhe duke vrarë të paktën 45 persona, sipas zyrtarëve të shëndetësisë. Kryeministri Benjamin Netanyahu pranoi se kishte ndodhur një “gabim tragjik”.
Nga largimi që ka shkaktuar sulmi, fotografitë satelitore të marra javën e kaluar tregojnë kampet e reja të dendura të çadrave që shtrihen në gjatësinë e bregut, nga veriu i Rafahut deri jashtë Deir al-Balah. Çadrat dhe strehimet e janë të te të ndërtuara me metale të korruguar dhe letër plastike, ku bataniet dhe çarçafët janë të rënda mbi shkopë druri për të siguruar privatësinë.
Tamer Saeed Abu’l Kheir tha se ai del në ora 6 të mëngjesit çdo ditë për të gjetur ujë, zakonisht kthimi është rreth mesditës në çadrën jashtë Khan Younis, ku ai dhe afërm të tjerë jetojnë. Tre fëmijët e tij, të moshave 4 deri në 10 vjeç, gjithmonë janë të sëmurë, por ai tha se duhet t’i dërgojë ata për të mbledhur dru për zjarrin e gatimit, edhe pse ai shqetësohet se ata mund të hasin në bomba të pashpërthyera në shtëpitë e shkatërruara.
Babai i tij në moshë ka vështirësi për të lëvizur, kështu që duhet të përdorë banjën në një kova, ndërsa Abu’l Kheir duhet të paguajë rregullisht për të transportuar atë në spitalin më të afërt për dializë të veshkave.
“Druri kushton para, uji kushton para, gjithçka kushton para,” tha gruaja e tij, Leena Abu’l Kheir. Ajo u mbush shume në lot. “Kam frikë se një ditë do të zgjohem dhe do të kem humbur fëmijët, nënën time, burrin tim, familjen time.”
Magdy dhe Keath raportuan nga Kajro. Korrespondentët e Associated Press, Sarah El Deeb në Bejrut, Fatma Khaled në Kajro dhe Mohammed Jahjouh në Muwasi, Rripi i Gazës, kontribuan në këtë raport. /Associated press